Jirnsum: centrum van Unesco Werelderfgoed?!
Wist je dat… Veel van onze B&B gasten onze Mauritiuskerk gebruiken om vijf (5!) Unesco Wereld Erfgoed locaties te bezoeken. Ja echt, vijf top attracties met auto of fiets vanuit Jirnsum (en soms met OV).
1. Koninklijk Eise Eisinga Planetarium in Franeker (Friesland)
In het prachtige Franeker – een oude universiteitsstad - vind je het jongste (2023) UNESCO Werelderfgoed: het Planetarium van astronoom Eise Eisinga. Dit is het oudste, nog altijd werkende, planetarium van de wereld. Een echt Xperience beleef je hier; back to the future. Elk jaar verbazen we ons weer als we met familie of vrienden dit mooie museum bezoeken (en de appeltaart in de tuin of cafe is zalig!).
Het uurwerk van Eisinga is met de hand gebouwd en volledig intact. Aan zijn plafond van Eisinga’s woning zie je ons zonnestelsel met alle planeten om de zon rond draaien. Er is een museum met grote verzameling astronomische instrumenten en een filmzaal waar doorlopend video’s worden vertoond. Jong & oud kijken in het Planetarium hun ogen uit.
Ga na uw bezoek niet naar huis: Franeker biedt veel moois en genoeg vertier. Zeg hoi tegen de schepijsverkopers van de ijswinkel tegenover het Planetarium. Wist je dat Franeker ooit een universiteit had? Ja, na Leiden werd er in Friesland – Frankeker dus – een universiteit opgericht. Napoleon besloot deze te sluiten helaas – anders was niet Groningen maar Franeker de slimste stad van het Noorden geworden en gebleven. (Alles over deze bijzondere geschiedenis en meer kun je zien in het Museum Martena in Franeker, op 3 minuten wandelen van het Planetarium. Onze tip: koop of reserveer een dubbel-ticket voor beide musea).
En daarna: wandel door het levende museum dat Franeker heet, een Xperience van je welste met zo veel aardige mensen. Ook qua culinair en shopping-genot heeft Franeker genoeg te bieden.
Franeker en het Eise Eisinga Planetarium ligt op 24km van Jirnsum en onze Mauritiuskerk B&B.
Tip: door de populariteit van het Planetarium moet je van tevoren je kaartjes online boeken
Tip 2: neem een muntstuk mee van 50 eurocent als je op de 5e verdieping van het Martena Museum de miniatuur kermis wilt laten shinen, draaien en horen!!! Een must voor liefhebbers van de (authentieke) kermis.
2. Waddenzee (Friesland)
Het grootste wadden- en kusteilandensysteem in de wereld vind je ‘gewoon’ in Friesland. De Waddenzee is officieel werelderfgoed sinds 2009.
Onze B&B gasten rijden graag naar havenstad Harlingen voor een wandeling op het strand en Waddenkust. Of, tip van de dag: ga naar restaurant De Zwarte Haan uniek gelegen aan de voet van de Waddenzeedijk. Vanaf hier kun je een frisse Waddenzee neus halen en kilometers over de dijk wandelen of fietsen. Terwijl je geniet van Natuurtheater Waddenzee (gratis nog wel!) Elke dag is elke voorstelling weer anders.
De menukaart van De Zwarte Haan is lokaal en veelal biologisch. Het kan dus wel.
Afstand Jirnsum – Harlingen: 40km, ook prima te doen met de trein vanaf station Grou-Jirnsum (overstap in Leeuwarden), afstand Jirnsum-Zwarte Haan: 33km.
3. Woudegagemaal in Lemmer (Friesland)
Bijzonder stukje Nederlands-Fries watermanagement en techniek van hoog niveau. Spectaculair als het hard waait en regent: ir. D.F. Woudagemaal bij Lemmer. Unesco Werelderfgoed sinds 1999.
Op nog geen half uur rijden van Jirnsum staat het bekende Ingenieur D.F. Woudagemaal in Lemmer. Het is het grootste stoomgemaal ter wereld ooit gebouwd. Het kroonjuweel stamt uit 1920 en staat sinds 1999 op de Werelderfgoedlijst. Ook al is het monument meer dan 104 jaar oud, het werkt nog steeds. Bij hoge waterstanden zet Wetterskip (waterschap) Fryslân het gemaal nog altijd in om te zorgen voor droge voeten in Friesland. Het gemaal is op bepaalde dagen open voor bezoekers.
Bezoek ook de expositieruimte en leer er alles over de gevolgen van klimaatverandering en waterbeheer. Ook kun je met een VR bril de werking van het gemaal zien en via twee natuurpaden rond het gemaal wandelen. Een bezoek aan het Woudagemaal is zowel leuk áls leerzaam.
Afstand Jirnsum – Woudagemaal: 33 kilometer.
4. Schokland (Noordoostpolder)
Niet schrikken: Schokland was, net als Urk, een eiland in de Zuiderzee (nu IJsselmeer). Sinds de drooglegging van de Noordoostpolder in 1942 maakt Schokland deel uit van het vasteland van de huidige Nederlandse provincie Flevoland.
Schokland staat al sins 1995 op de Werelderfgoedlijst van UNESCO, vanwege de archeologische rijkdom en geschiedenis van het gebied.
Het rustieke gebied wordt beheerd door stichting Het Flevolandschap en heeft een oppervlakte van circa 150 ha. Er woonden op 1 januari 2023 officieel nog slechts vijf (!) mensen op Schokland, dat inmiddels ook de status heeft van dorp.
Eiland Schokland was vroeger een belangrijk oriëntatiepunt voor de scheepvaart in de Zuiderzee. Het lag aan de monding van de IJssel op een druk bevaren scheepvaartroute. De eiland-bevolking van Schokland had door haar jarenlange isolement een eigen cultuur, een eigen klederdracht en sprak ook eigen dialecten, bekend als het Schokkers.
Op Schokland vindt men sporen van menselijke bewoning die teruggaan tot de prehistorie. De ondergrond van Schokland is grijze, zandige vuursteenrijke keileem als restant van een stuwwal, waarop ook Texel, Wieringen, Urk en Vollenhove liggen. De lotgevallen van Schokland zijn door Harry Mulisch, wie kent hem niet meer?, verwerkt in de novelle De sprong der paarden en de zoete zee (1955).
Afstand Jirnsum-Schokland bij Ens: 59km.
5. Koloniën van Weldadigheid (Drenthe)
In 2021 werden de Koloniën van Weldadigheid in Veenhuizen en Frederiksoord toegevoegd aan de Unesco Werelderfgoedlijst. Meer dan terecht, want beide dorpen laten de unieke geschiedenis zien van armoedebestrijding in Nederland (en Vlaanderen!). Het uit 1818 project betrof een sociaal experiment dat uniek is voor Europa en stond aan het begin van Nederland als verzorgingsstaat (ja, toen al!).
In deze Maatschappij van Weldadigheid kregen arme stadsbewoners in de 19e eeuw de kans een nieuw leven te beginnen als landarbeiders in Drenthe en Overijssel. In Frederiksoord werd de Proefkolonie opgericht, in Veenhuizen een strafkolonie.
Het verleden van beide koloniedorpen zie je nog terug in het landschap. Bezoek ook het Gevangenismuseum in Veenhuizen en Museum De Proefkolonie in Frederiksoord.
De kolonies waren ontworpen als nederzettingen; ze beschikken over woongebouwen, boerderijen, kerken en andere gemeenschappelijke voorzieningen. Op het hoogtepunt in het midden van de 19e eeuw woonden in Nederland ruim 11.000 mensen in dergelijke kolonies. In België, Vlaanderen, piekte hun aantal in 1910 op 6.000.
De koloniën zijn onlangs weer bekend geworden door het boek/bestseller van Suzanna Jansen: Het pauperparadijs: een familiegeschiedenis uit 2010.
Extra’s: stap op de fiets en maak een tocht over het prachtige Fochteloërveen naar Veenhuizen. Of rijd op je e-bike door het Drents-Friese Wold, over het Doldersummerveld en de bossen bij Vledder richting Frederiksoord. Meer dan de moeite waard.
Afstand Jirnsum – Koloniën van Weldadigheid in Drenthe: 47,5km (Frederiksoord) tot 53km (Veenhuizen).
Dit is onze eigen website met de scherpste prijs. Klik hier voor onze accommodaties of stel ons persoonlijk een vraag. Of lees verder met Boek nu je week zomervakantie in onze kerk B&B Studioos - met keuken , Long-term rent: Church Studio’s in the heart of Friesland; Leeuwarden of ga naar het overzicht van alle artikelen.